Panik Atak ve Panik Bozukluk Nedir?

Panik Atak Nedir?

Panik atak birden çok insanın muzdarip olduğu bir konudur. Kişiye aniden, beklemeden ve habersiz bir şekilde gelen yoğun sıkıntıdır. Bu da bir takım fizyolojik ve psikolojik belirtilerin seyri ile oluşmaktadır.

Panik Atak Belirtileri Nelerdir?

Panik atak sırasında birey sıkıntının yanı sıra çeşitli fiziksel ve zihinsel semptomlarla karşılaşmaktadır. Bu belirtilerin belirgin bir sebebi olmayabilir. Panik ataklar biri için korkutucu ve yoğun stres durumlarında meydana gelebilir. Örneğin; koltukta oturmuşsunuz ve bir yandan da telefon ile görüşüyorsunuz. Bu eylemi gerçekleştirirken aniden bir sallanma olduğunu hissettiniz. O sırada size bir çarpıntı, bir nefes darlığı da geldi. Bunun akabinde de baş dönmesinin eşlik ettiğini fark ettiniz. Midenize kramplar girdi. Parmaklarınız uyuşmaya başladı. Ne olduğuna ve oluşan bu belirtilere anlam verememektesiniz. O sırada ne olduğuna anlam veremiyorsunuz. Akılda oluşan “Acaba kalp krizi mi?” ya da “Çıldırıyor muyum?”, “Kontrolünü kaybedecek miyim?”, “Bu durum ile başa çıkabilecek miyim?” gibi sorular olabilir. Tüm bunların ardından da acil servise başvurma isteği zihnimizde meydana gelmektedir. Bu tam anlamıyla bir panik ataktır. Eğer panik ataklar sıklaşıyorsa, kişi bununla baş edemezse ve bir tedavi yöntemine gitmez ise panik bozukluğa dönüşür.

Panik Bozukluk Nedir?

Panik bozukluk bir anda gelişen panik ataklar ile seyreden kaygı bozukluğudur. Panik bozukluğunu bir duygu bozukluğu olarak da nitelendirmek mümkündür. Duygu ve bedensel felaketleştirme olarak da adlandırılabilir.

Panik Bozukluk Nasıl Oluşur?

Panik atağın oluşumunda bireyin kendini gergin ve huzursuz hissettiği bir psikolojik hal içerisinde olması rol oynar. Bu psikolojik halde vücutta bazı hormonlar devreye girer. Örneğin; kendimizi korku ve tedirginlik içerisinde hissedersek kalbimiz hızla çarpar, nefesimiz kesilir. Bu etmenler aslında panik atak sırasında da meydana gelmektedir. Bunlara da vücudumuzda adrenalin adı verilen hormonlar açıklık etmektedir. Korktuğumuz zaman böbrek üstü bezlerden vücudumuza adrenalin salınır ve adrenalin panik atağın belirtilerinde meydana getirir. Panik atak aslında psikolojik durumun tetiklediği fizyolojik bir sorundur.

Panik Bozukluğun Nedenleri Nelerdir?

Panik bozukluğu genetik olduğu söylenen rahatsızlıklardan bir tanesidir. Fakat baktığımızda da geni çok bulunmuş bir rahatsızlık değildir. Gen bulunmuş olsa bile genetik olarak bir tedavi yöntemi yoktur nedenleri içerisinde en çok bahsedilen Olendik modelidir.

Olendik Modeli

Bu modele göre durumun muhtemelen yaşamımızda meydana gelen yas gibi travmatik ya da aşırı strese maruz kaldığımız bir dönem veya beyindeki nörotransmitter dengesizliği veya benzeri faktörlerle bağlantılı olduğu düşünülmektedir.

Nörotsansmitter: Sinir hücrelerindeki bilgi akışını sağlayan küçük kimyasal iletkenlerdir. Özellikle beyin ve sinir sistemi için önemli birçok ruhsal hastalığın da nedeni olan da bazı nörotsansmitterdir.

Olendik modeline göre bu tür çocukların çok fazla evhamlı olduğu görülmektedir. Küçüklüklerinden itibaren Sevdikleri bir insandan ayrıldıklarında, kendilerinin ya da onların başına herhangi bir kötü olayın geleceği gibi bir hipotezlerinin var olmasıdır. Genellikle nesnel ilişkilere çok bağlı değildir. Anne-çocuk, baba-çocuk İlişkilerinde bazen kopukluklar meydana gelmektedir. Genellikle panik bozukluk da bu tür ayrılıklar ortaya çıktığında ise direk çarpıntı ya da huzursuzluk gibi belirtileri beyin hafızaya geçirmektedir. Bu hafızada daha sonrasında ise en ufak bir ayrılık durumunda bile bu belirtileri aktive etmektedir. Ama nedenleri içerisinde çok fazla bir bulgunun önemi de yoktur. Esas olan bu olayı, bu düşünceyi değiştirebilmek değil davranışları değiştirebilmektedir. Bu davranışların değişmesi sonucunda da tedavi boyutuna geçirmektedir.

Panik Atak Tanısı

Panik atak tanısı, konunun ilgili uzmanı tarafından konulur. Tanı koyacak kişinin tıp mezunu olup psikiyatri uzmanlığı olması gerekmektedir. Tanıları psikolog veya başka bir danışman koyamaz, koymamalıdır.

İlk aşamasında tanı konulacak bireyin tıbbi geçmişi alınmaktadır. Bunun ardından fiziki muayene aşamasına geçirmektedir. Panik atak laboratuar ortamında yapılan bir test ile tanısı konulabilecek bir hastalık değildir. Altında yatan etmenler olup olmadığı araştırılır daha sonrasında bir uzman tarafından teşhisi konulmaktadır.

Panik Atak Testi

Panik atak testleri hastanın o anda vücudunda meydana gelen olayları anlamak için yöneltilen sorulardır. Hasta bu test soruları ile sınanır ve görülen fiziksel ve psikolojik olgular sonucunda tanısı konulur.

Panik Atak Belirtileri Nelerdir?

Ansızın oluşan tuvalet ihtiyacı, ateş basması, baş dönmesi, halsiz hissetmek, boğulma hissi, kötü düşünceler ve ölüm korkusu, kalp ritminin hızlanması, mide bulantısı, baş dönmesi, nefes darlığı, parmaklarda oluşan karıncalanma hissi, terleyip aynı zamanda üşüme, vücutta uyuşma, vücuttan bağımsız ve kopukluk hissiyatı gibi birçok belirtisi görülmektedir.

Panik Atak Nedenleri

Panik atak bir belirtidir. Birçok psikiyatrik rahatsızlıkta kendini gösterebilir. Beyinde “lokus-seriloz” Adını verdiğimiz bir bölgenin kimyasal bozulması ile kişinin sürekli alarmı olmasıyla sanki bir tehlikenin var olması moduna girmesidir. Bu bozulmanın olduğu rahatsızlıkta panik atağı görmekteyiz. Bunlar; depresyon, sosyal fobi, takıntı hastalıklarında, alkol ve madde bağımlılıklarında, fobiler, şizofreni durumlar olabilir.

Yine bazı kişilik yapılarına bağlı olarak panik atağın ortaya çıktığında görülmektedir bunlar; aşırı titizlik, tezcanlılık, evhamlılık ve ek olarak mükemmeliyetçi kişilikler de stres yaşadıkları durumlarda panik atak kendini göstermektedir. Travmatik tabularda da bunu görmek mümkündür. Örneğin; savaş, deprem, taciz gibi olaylar sonucunda da görülmektedir. Hastalık hastası dediğimiz bir hastalık anında ki stresten de oluşan bir olgudur. Birçok psikiyatrist rahatsızlıklarda panik atağı görmek mümkündür.

Panik Atak Korku ve Kaygının Bedensel Belirtisi

Panik atakta vücut hastalığa karşı tepki göstermektedir. Panik atak belirtisi olan vücutta karıncalanma, ateş basması, nefes darlığı, mide bulantısı gibi korku ve kaygıdan dolayı vücudun hastalığı harekete geçmesidir. Bunlar da atağın bedensel belirtileridir.

Panik Atak Sırasında Ne Yapılmalıdır?

Atak sırasında ona karşı direnilmemelidir. Mümkünse bulunduğunuz konumda kalınmalıdır. Zihnimiz ile olumlu düşünce egzersizlerine önem gösterilmelidir. Atağın geçici olduğunu ve geçeceğini kendinize hatırlatmanız fayda sağlayacaktır. Hayatımızı olan bir tehdit değildir. Kontrolü elden bırakmadan nefes egzersizleri yapılmalıdır. Hiç kimse panik atak yüzünden ölmez ancak atak geçirirken ölüm korkusu gelebilir. Bu durumda kendimize yine bu atağın geçici olduğunu ve bize fiziksel herhangi bir zarar vermeyeceğini hatırlatmakta fayda var.

Panik Atakları Önlemek İçin Kendi Kendimize Ne Yapabiliriz?

Bilişsel davranışçı terapi biçimine uygun anksiyete için hazırlanmış olup kendinize yardımcı olması için kitaplar okuyabiliriz. Vücudumuzun sakinleştirecek ve dinlendirecek yaşam sporları yapılabilir. Semptomların kontrol altına almak ya da yavaşlatmak adına nefes egzersizleri yapılabilir. Stres ve kaygıdan uzak durmaya çalışılmalıdır. Düzenli fiziksel egzersizler yapılabilir. Atakları tetikleyecek yiyecek ve içeceklerden uzak durulabilir. Alkol, sigara, kafein kullanımı azaltılabilir.

Panik Atak Nasıl Kontrol Altına Alınır?

Panik atak bir zihin durumudur. Öncelikle bunu idrak etmeliyiz. Birey kendini yalnızlığa terk etmemeli ve yalnız olmadığına kendini ikna etmelidir. Sizin durumunuzda olan bireylerle tanışma fırsatı yaratarak hastalığınızı olan hale getirebilirsiniz. Atağı tetikleyen mekanlardan kaçınılmalısınız. Atak sırasında gözlerinizi kapatmak yerine başka yere bakabilir ve odağınızı değiştirebilirsiniz. Nefesinizi kontrollü bir şekilde düzenleyebilirsiniz. Spor yapabilirsiniz. Uyku düzenine dikkat edebilirsiniz. Beslenmenize dikkat ederek panik atağı kontrol altına alabilirsiniz.

Eğer bu ataklar birden fazla kez gerçekleştiyse mutlaka bir uzmana danışıp uygun tedavi yöntemlerini denemenizi öneririz.

Panik Atak Risk Faktörleri Nelerdir?

Panik atak riskini etkileyen faktörler aile öyküsünün var olması, ölüm, hayatımızda değer ve sevgi gösterdiğiniz birinin gidişi, okulu, hastalıklar gibi önemli yaşam streslerinin varlığı, cinsel saldırı ya da trafik kazası gibi travmatik bir olay, boşanma, yeni doğum gibi hayatımızı etkileyen önemli değişiklikler olarak sayılabilir.

Panik Atak Kişinin Hayatında Ne Gibi Değişiklere Yol Açar?

Tat durumları kişinin yaşam kalitesini etkilemektedir. Gerek zihnen gerek ise bedenen bireyi etkilemektedir. Tüm bu etkenler bireyi daha kontrollü davranmaya itmektedir.

Çocuklar Panik Atak Olur Mu?

Atak, ergenlerde ve gençlerde, çocuklardan daha fazla görülmektedir. Bu durum hastalık ile başa çıkmada yaş grubu itibari ile zor bir deneyim olabilmektedir.

Panik Atak Tedavisi Mümkün Müdür?

Birey, panik atak belirtileri yaşıyor ise öncelikle bir uzmana başvurmalıdır. Doktor bireyin tıbbi geçmişini gözden geçirirken görülen belirtileri, atakların hangi sıklıkta meydana geldiğini ve ne kadar süredir devam ettiğini soracaktır.

Aynı zamanda semptomların herhangi bir başka sağlık nedeni olup olmadığını anlamak için kapsamlı bir fiziki muayene yapacaktır. Tekrarlayan panik ataklarda ise panik bozukluğu teşhisi konulabilir.

Panik bozukluğu tedavi edilebilir ve tam iyileşme sağlanabilir bir durumdur. Bunun için mümkün olduğunca erken tıbbi yardım almak en iyisidir.

Psikolojik tedavi sırasında doğrudan bir terapist danışmana başvurarak bilişsel davranışçı terapiden faydalanılabilir. Bu sırada terapist danışmana atak sırasında nasıl tepki verildiği ve ne düşünüldüğü anlatılabilir ve terapist tarafından bir atak sırasında sakin kalmaya yardımcı olacak nefes alma teknikleri önerilebilir.

Eğer doktor ve hasta bir fayda sağlayacağını düşünüyorsa, reçeteli ilaçlara başvurabilir. Antidepresanlar, seçici serotonin geri alım inhibitörleri ve benzeri başka ilaçlar bu dönemde hastaya verilebilir.

Bilişsel Davranışçı Tedavi

Kaygı ya da panik bozuklukları, yaygın kaygı bozukluğu gibi rahatsızlıklarda tedavi özellikle ilaç tedavisi gerekebilmektedir. İlaç tedavisi dışında bilişsel davranışçı tedavinin de beraberinde yapılması gerekmektedir. Panik bozukluğu tedavisi ilaç kullanımının yanında en önemli tedavidir. İlaç kullanımından sonra etkili olan yine önemli tedavidir. Sadece ilaç ile kontrol altına alınacak bir rahatsızlık değildir. Bunun yanında terapi de şarttır.

Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri (SSRI)

Antidepresan ilaçlarının bir grubudur. Panik atak başta olmak üzere depresyon türlerinde, obsesif-kompülsif bozukluklarda, sosyal fobi gibi rahatsızlıklarda kullanılır. Yarar ve riskleri göz önünde bulundurmak şartı ile yetkili, hasta ve yakınlarının gözetim ve onayı ile verilmelidir.

Seçici Noradrenalin ve Serotonin Geri Alım İnhibitörleri (SNRI)

Serotanin ve norepinefrin nörotsansmitterlerinin geri alımını durdurmak için kullanılan ilaç grubudur. SNRI grubu ilaçlar depresyon tedavisinden farklı olarak; diyabete bağlı sinir hasarı, fibromiyoloji, sıcak basması, anksiyete bozukluğu tedavilerinde de kullanılır.

Benzodiazepeinler

Yatıştırıcı ve sakinleştirici bir etki sağlayan bir ilaç türüdür. Panik bozukluk dahil birçok bozuklukta kullanılabilmektedir.

Beta Blokörler

Kardiyak aritmileri yönetmek ve ilk kalp krizinden sonra kalbe ikinci bir kalp krizinden korumak için kullanılan ilaç sınıfıdır.

Eğer siz de bu semptomları gösterdiğinizi veya bu bozukluğun sizde ya da bir yakınınızda bulunduğunu düşünüyorsanız, randevu alıp uzmanlarımızla görüşebilirsiniz.